Jak już wskazałam w jednym z ostatnich postów, najmniejsza dopuszczalna odległość budynku mieszkalnego od lasu wynosi 12 metrów w przypadku ścian i przekryć dachu nierozprzestrzeniających ognia oraz 16 metrów, jeśli obiekt wyposażony jest w ściany lub przekrycia rozprzestrzeniające ogień. Tutaj omówiłam także dwa odstępstwa od powyższej reguły. Dzisiaj kolej na ostatnie z nich. Chodzi o odstępstwo przewidziane w art. 9 Prawa budowlanego.
Kiedy odstępstwo jest dopuszczalne
Z art. 9 Prawa budowlanego wynika, że odstępstwo od przepisów techniczno – budowlanych dotyczy przypadków szczególnie uzasadnionych, jednak ustawodawca nie wyjaśnia jakich. Wskazuje natomiast, że odstępstwo nie może powodować zagrożenia życia ludzi lub bezpieczeństwa mienia oraz pogorszenia warunków zdrowotno-sanitarnych i użytkowych, a także stanu środowiska. Zgoda na odstępstwo jest wydawana po spełnieniu określonych warunków zamiennych. Ocena, czy w danej sytuacji zachodzą szczególne przypadki uzasadniające dopuszczenie odstępstwa należy zatem do organu administracji architektoniczno-budowlanej. Organ ma obowiązek rozważyć treść przepisu techniczno-budowlanego, od którego ma być udzielone odstępstwo, ukształtowanie nieruchomości, na której ma być realizowany obiekt budowlany, stan zagospodarowania nieruchomości sąsiednich oraz ocenić proponowane rozwiązania w świetle zasad wiedzy technicznej. Ponadto organ powinien mieć na uwadze, że każdy ma prawo do zabudowy nieruchomości gruntowej, do której wykaże swoje uprawnienie do dysponowania nią na cele budowlane, pod warunkiem zgodności zamierzenia budowlanego z przepisami.
Kto wydaje zgodę na odstępstwo
Zgodę na odstępstwo wydaje organ administracji architektoniczno – budowlanej, do którego składa się wniosek o pozwolenie na budowę, po uzyskaniu upoważnienia ministra do udzielenia tej zgody. Brak zgody ministra na upoważnienie wiąże organ i uniemożliwia mu wyrażenie zgody na odstępstwo. Udzielenie upoważnienia przez ministra nie wiąże organu – może on udzielić albo odmówić zgody na odstępstwo.
Wniosek o zgodę na odstępstwo należy złożyć przed wydaniem decyzji o pozwoleniu na budowę albo pozwolenia na zmianę pozwolenia na budowę w starostwie powiatowym albo w urzędzie miasta na prawach powiatu, a w przypadku m. st. Warszawy – w urzędzie dzielnicy. Do urzędu wojewódzkiego wniosek składa się w przypadku inwestycji o szczególnym znaczeniu ze względu na ich wielkość czy usytuowanie, wymienionych w art. 82 ust. 3 Prawa budowlanego, a więc:
- usytuowanych na terenie pasa technicznego, portów i przystani morskich, morskich wód wewnętrznych, morza terytorialnego i wyłącznej strefy ekonomicznej, a także na innych terenach przeznaczonych do utrzymania ruchu i transportu morskiego;
- hydrotechnicznych piętrzących, upustowych, regulacyjnych oraz kanałów i innych obiektów służących kształtowaniu zasobów wodnych i korzystaniu z nich, wraz z obiektami towarzyszącymi, z wyłączeniem urządzeń melioracji wodnych;
- dróg publicznych krajowych i wojewódzkich wraz z obiektami i urządzeniami służącymi do utrzymania tych dróg i transportu drogowego oraz sytuowanymi w granicach pasa drogowego sieciami uzbrojenia terenu – niezwiązanymi z użytkowaniem drogi, a w odniesieniu do dróg ekspresowych i autostrad – wraz z obiektami i urządzeniami obsługi podróżnych, pojazdów i przesyłek;
- usytuowanych na obszarze kolejowym;
- linii kolejowych wraz z infrastrukturą kolejową, obiektami, urządzeniami, służącymi do utrzymania tej infrastruktury i transportu kolejowego oraz sieciami uzbrojenia terenu – także niezwiązanymi z użytkowaniem linii kolejowej, jeżeli konieczność ich budowy lub przebudowy wynika z budowy lub przebudowy linii kolejowej;
- lotnisk cywilnych wraz z obiektami i urządzeniami towarzyszącymi;
- usytuowanych na terenach zamkniętych;
- dotyczących strategicznych inwestycji w zakresie sieci przesyłowych, o których mowa w ustawie z dnia 24 lipca 2015 r. o przygotowaniu i realizacji strategicznych inwestycji w zakresie sieci przesyłowych;
- elektrowni wiatrowych, w rozumieniu art. 2 pkt 1 ustawy z dnia 20 maja 2016 r. o inwestycjach w zakresie elektrowni wiatrowych;
- inwestycji KZN (Krajowy Zasób Nieruchomości).
Etapy postępowania w sprawie uzyskania zgody na odstępstwo
przygotowanie wniosku
- formularz wniosku jest dostępny na stronach poszczególnych urzędów,
- wskazane jest skorzystanie w tym zakresie z pomocy architekta, co nie zapewni uzyskania zgody na odstępstwo, ale pozwoli na prawidłowe wypełnienie wniosku i załączenie wszystkich potrzebnych dokumentów
złożenie wniosku
- w urzędzie, za pośrednictwem poczty albo drogą elektroniczną (jeśli dany urząd taką drogę przewiduje);
- brak opłaty od wniosku
sprawdzenie wniosku
- pracownik urzędu sprawdza wniosek pod względem formalnym. Jeżeli stwierdzi, że zawiera braki w treści albo nie zostały załączone wymagane dokumenty, wezwie wnioskodawcę do ich uzupełnienia w określonym terminie. Kompletny wniosek podlega dalszemu procedowaniu.
złożenie wniosku do ministra
- urząd kieruje wniosek do ministra, który ustanowił dane przepisy techniczno – budowlane
ocena wniosku przez ministra
- formalna – oznacza sprawdzenie czy wniosek zawiera wszystkie konieczne elementy; gdy wniosek jest niekompletny, minister wzywa urząd do jego uzupełnienia, urząd może natomiast zwrócić się w tym celu do wnioskodawcy. Gdy wniosek jest kompletny, podlega ocenie merytorycznej.
- merytoryczna – minister ocenia czy istnieją podstawy do udzielenia zgody na odstępstwo, a następnie wydaje organowi upoważnienie do udzielenia zgody na odstępstwo od przepisów techniczno – budowlanych (może uzależnić wydanie zgody od spełnienia określonych warunków) albo odmawia organowi wydania zgody na odstępstwo
ocena wniosku przez organ
- postanowienie o udzieleniu zgody na odstępstwo – pod warunkiem wcześniejszego uzyskania upoważnienia do udzielenia tej zgody od ministra albo
- postanowienie o odmowie udzielenia zgody na odstępstwo – gdy minister nie udzielił upoważnienia do udzielenia zgody albo gdy minister udzielił upoważnienia, ale organ uznał, że brak podstaw do wydania zgody na odstępstwo
Konkluzje
Udzielenie zgody na odstępstwo od przepisów techniczno – budowlanych jest wyjątkiem od reguły, że inwestycja powinna być z nimi zgodna. Niemniej jednak w przypadku podjęcia próby jego uzyskania warto zadbać o fachowe przygotowanie wniosku i wszystkich dokumentów. Pozwoli to na wykazanie, że w konkretnej sprawie zachodzi szczególny przypadek, o którym mowa art. 9 Prawa budowlanego, uzasadniający dopuszczenie odstępstwa.