Dzisiaj nieco o drzewach i krzewach oraz problemach związanych z ich usuwaniem. Zdarza się, że chcemy usunąć drzewo rosnące na nieruchomości, której jesteśmy właścicielami albo spowodować usunięcie drzewa rosnącego na innej nieruchomości, które w jakiś sposób nam przeszkadza. Możemy też nie chcieć, aby drzewo lub krzew zostały przez kogoś usunięte, ponieważ mamy w tym swój interes. Co do zasady żeby drzewo lub krzew usunąć, trzeba uzyskać zezwolenie. Od tej reguły jest wiele wyjątków, ale o tym innym razem.
Zezwolenie wydaje się na wniosek posiadacza nieruchomości, czyli tego kto nią faktycznie włada (np. dzierżawcy), za zgodą właściciela tej nieruchomości. Oczywiście jeśli nieruchomością włada właściciel, to zgoda nie będzie potrzebna. Zezwolenie wydaje się także na wniosek właściciela urządzeń przesyłowych (służących do doprowadzania lub odprowadzania płynów, pary, gazu, energii elektrycznej), jeżeli drzewo lub krzew zagrażają funkcjonowaniu tych urządzeń. Zgoda właściciela nie jest wymagana, gdy wniosek składa spółdzielnia mieszkaniowa, wspólnota mieszkaniowa, w której właściciele lokali powierzyli zarząd nieruchomością wspólną zarządowi, zarządca nieruchomości będącej własnością Skarbu Państwa albo posiadacz nieruchomości o nieuregulowanym stanie prawnym. O zamiarze złożenia wniosku o wydanie zezwolenia na usunięcie drzewa lub krzewu spółdzielnia mieszkaniowa informuje, w sposób zwyczajowo przyjęty, członków spółdzielni, właścicieli budynków lub lokali niebędących członkami spółdzielni oraz osoby niebędące członkami spółdzielni, którym przysługują spółdzielcze własnościowe prawa do lokali, a zarząd wspólnoty mieszkaniowej – członków wspólnoty.
Zezwolenie na usunięcie drzewa lub krzewu z terenu nieruchomości wydaje wójt, burmistrz albo prezydent miasta, a wojewódzki konserwator zabytków wtedy gdy zezwolenie dotyczy usunięcia drzewa lub krzewu z terenu nieruchomości lub jej części wpisanej do rejestru zabytków. Czasami do wydania zezwolenia potrzebne jest jeszcze pozytywne stanowisko regionalnego dyrektora ochrony środowiska. Dzieje się tak gdy zezwolenie dotyczy usunięcia drzewa w pasie drogowym drogi publicznej (z wyłączeniem obcych gatunków topoli) i drzewa lub krzewu na obszarach objętych ochroną krajobrazową w granicach rezerwatu przyrody. Zezwolenie na usunięcie drzewa lub krzewu na obszarach objętych ochroną krajobrazową w granicach parku narodowego wymaga natomiast uzgodnienia z dyrektorem parku narodowego. Organ właściwy do wydania zezwolenia na usunięcie drzewa lub krzewu przed jego wydaniem dokonuje oględzin w zakresie występowania w ich obrębie gatunków chronionych.
Elementy, które powinien zawierać wniosek o wydanie zezwolenia na usunięcie drzewa lub krzewu zostały szczegółowo określone w art. 83b ust. 1 ustawy o ochronie przyrody. Co do zasady należy w nim wskazać:
- imię, nazwisko i adres albo nazwę i siedzibę posiadacza i właściciela nieruchomości albo właściciela urządzeń przesyłowych;
- oświadczenie o posiadanym tytule prawnym władania nieruchomością (np. że wnioskodawca jest dzierżawcą) albo oświadczenie o posiadanym prawie własności urządzeń przesyłowych;
- zgodę właściciela nieruchomości, jeżeli jest wymagana, lub oświadczenie o udostępnieniu przez spółdzielnię mieszkaniową / zarząd wspólnoty mieszkaniowej informacji o zamiarze złożenia wniosku o wydanie zezwolenia na usunięcie drzewa lub krzewu;
- nazwę gatunku drzewa lub krzewu;
- obwód pnia drzewa mierzony na wysokości 130 cm, a w przypadku gdy na tej wysokości drzewo posiada kilka pni – obwód każdego z tych pni, a gdy nie posiada pnia – obwód pnia bezpośrednio poniżej korony drzewa;
- wielkość powierzchni, z której zostanie usunięty krzew;
- miejsce, przyczynę, termin zamierzonego usunięcia drzewa lub krzewu, oraz wskazanie czy usunięcie wynika z celu związanego z prowadzeniem działalności gospodarczej;
- rysunek, mapę albo projekt zagospodarowania działki lub terenu w przypadku realizacji inwestycji, dla której jest on wymagany zgodnie z ustawą Prawo budowlane, określające usytuowanie drzewa lub krzewu w odniesieniu do granic nieruchomości i obiektów budowlanych istniejących lub projektowanych na tej nieruchomości;
- projekt planu nasadzeń zastępczych (posadzenia nowych drzew lub krzewów) lub przesadzenia drzewa lub krzewu, jeżeli są planowane;
- decyzję o środowiskowych uwarunkowaniach albo postanowienie w sprawie uzgodnienia warunków realizacji przedsięwzięcia w zakresie oddziaływania na obszar Natura 2000, w przypadku realizacji przedsięwzięcia, dla którego wymagane jest ich uzyskanie, oraz postanowienie uzgadniające wydawane przez właściwego regionalnego dyrektora ochrony środowiska w ramach ponownej oceny oddziaływania na środowisko, jeżeli jest wymagana lub została przeprowadzona na wniosek realizującego przedsięwzięcie;
- zezwolenie (jeżeli zostało wydane) na niektóre czynności, które w stosunku do gatunków chronionych są zakazane przez ustawę o ochronie przyrody.
Za usunięcie drzewa lub krzewu posiadacz nieruchomości ponosi opłaty.
Za usunięcie drzewa lub krzewu bez wymaganego zezwolenia wójt, burmistrz albo prezydent miasta wymierza karę pieniężną. Nakłada ją na posiadacza nieruchomości albo właściciela urządzeń przesyłowych albo na inny podmiot, jeżeli działał bez zgody posiadacza nieruchomości.